Bilinç Nedir? Bilinci Kopyalamak Mümkün mü?

Bilinç nedir? Ruh ve bilinç aynı şey olabilir mi? Uzak bir gelecekte insanlar yüksek teknolojiye ulaşıp da bilinci ya da ruhu kopyalayabilecekler mi? Bilinç sadece zihinsel bir şey midir? Fikir, bilinç, üreten sadece beyin midir? Biliyorum çok fazla soru sordum. Bu soruları insanlar binlerce yıldır kendilerine sordular ve sormaya da devem edecekler. Uzak bir gelecektke bilincin ve insan varlığının sırları çözülecek buna eminim tabii ki her şeyden önce kendi kendimizi yok etmezsek.

Bazen zamanın durduğunu hissederiz. Saat duvardaki yerini aynı dakikada korur gibidir. Zaman aslında psikolojik bir süreçtir. Zaman, insan beyninin bu evrendeki fizik kurallarına uyumu ile geçmişten geleceğe doğru hareket eder hissi verir. Aslında zaman bir bütündür. Geçmiş ve gelecek bir yol gibi doğrusal değildir. Zamanda yolculuk da bu nedenle olamaz diyenler vardır. Çünkü yolculuk iki nokta arasında olur zaman ise sadece bir andır, herhangi bir yönde ilerlemez. Zamanın düzlemsel yönü sadece bir algıdır.

Zaman gibi anlaşılmayan diğer konu da ruh ya da bilinç konusudur. Ruh ya da bilinç ile hem din ilgilenir hem bilim hem de metafizik alanda ilgilenenler vardır. Şimdi inceleyeceğimiz konu ruh yani bilinç nedir ve kopyalanabilir mi? Daha sonraki dakikalarda Hollywood’un bu konuya neden önem gösterdiğine de değineceğim.

Bilinç Nedir?

Aslında ruh diye ayrı olarak düşündüğümüz ve filmlerde bedenden, bedenin şeffaf bir biçimi gibi, ayrılan varlık bizim hayal gücümüzden başka bir şey değil. Kutsal metinlerde ruh diye bildiğimiz şey aslında bilinç yani “nefs”- tir. Nefis dediğimiz kişiliğimizi oluşturan bilinç durumunun adıdır ruh. Biyolojik vücudumuzu canlı kılan, nöronlarda ve özellikle hipofiz bezi ile elektrik faaliyeti olarak görünen şeyin adına ruh demişiz. Ayrıca insanın bir ruhsal bedenin ve ruhsal enerji bölgelerinin olduğu da diğer bir konudur. Bu enerji bölgeleri “çakra” olarak tanımlanmıştır. Ölünce bilinç ve bütün bilgi ve duygu düzeneği etkinliğini bu evrende yitirir. Fakat yok olmaz. Farklı bir paralel gerçekliğe geçer.

Ruh ya da bilinç/nefs tartışması felsefe, teoloji, bilim alanında her geçen gün yeni anlamlarla kendini yeniliyor. Dini metinlerde de Tanrı’nın özel bir bilinç, bilgi ve şuur düzeneği olan ruh ile insanı yaratığı konusu bilimin de ilgi alanına girmeye başladı. Bilim kurgu ise bu konuyu çoktandır ele alıyor. Bunun haricinde insan gibi hisseden ve varlığının farkında olan (şuurlu) makineler konusunda ve insan beyninin örüntüsünü çıkarmaya çalışan bilgisayarlar ile insanlık hem kendi sırlarını çözmek hem de tecrübelerin kopyalanabildiği, kendi varlığının farkında robotlar ve yapay zekâ yapmak için çaba gösteriyor. Şu anda bir hamam böceğinin zekâ seviyesinde robotlar yapıldı. Ve insan beyninin örüntüleme işi de süper bilgisayarlar ile yapılmaya başlandı.

Bilinç Transferi ve Bilinci Kopyalamak Mümkün mü?

Bütün dini metinleri, eskimiş bilgileri bir yana bırakıp bilimin gerçekliğine döndüğümüzde karşımıza ölümsüzlük çıkar. İnsanın ölümsüz olabilmesi için öncelikle biyolojik bedenini aşması gerekir. Bilinci bilgisayara ya da humanoid yani insansı robotlara yüklenmiş bir insan bu şekilde oradan oraya konaklayarak sonunda tamamen dijital bir varlığa dönüşebilir mi? En sonunda kozmik ve bedensiz, bizim gerçekliğimizin dışında bir gerçekliğe ait olabilir mi?

Transhümanizm, teknolojik tekillik, insanın yapay zeka ile birleşip kendini update etmesi sonucu yeni bir türe evrileceği kesin. Dinlerin ve kutsal kitapların betimlerdiği insan kendi tanrılığını ilan edip tanrı insan mertebesine de yükselecek. En azından gelecek bize bunu gösteriyor. İnsanın milyonlarca yıllık evrimi, canlılığın milyarlarca yıllık evrimi bir son durağa sahip mi şimdilik bilmiyoruz. İnsanın geleceği ise kesinlikle yapay zeka ve silikon çiplerin birlikteliği ile devam edecek. Bize gerçeği sadece bilim gösterecek ve insnaın varlığını borçlu olduğu tek şey de evrimi olacak.

Beyin, Bilinçle İlgili Film ve Diziler Bilinci Kopyalamak  

İşte son zamanlarda Hollywood da yaptığı dizi ve sinema filmleri ile duruma el attı. Tabii ki bilinç kopyalamakla ilgili, yapay zek aile ilgili sayısız film ve dizi burada dokunarak dafa fazla film ve diziye ulaşabilrsiniz.

Örneğin Lucy filminde ( 2014 yapım, Scarlett Johanson ve Morgan Freeman baş rolde, Yönetmen/Yapım: Luc Besson) beyninin ya da bilincinin 100%’ünü kullanan Lucy her şeye her duyguya, evrenin sırlarına hükmedebiliyor. Sonunda kendini süper bir bilgisayara bilgi ve bilinç olarak aktarıyor. Ve “ben her yerdeyim” diyor. Transcendence (transendins, diye okunur) deneyüstü kavramını yansıtan en iyi filmlerden biri Lucy’dir. Bir nevi Tanrı olmak gibi bilinçaltı mesajlar bu filmlerde var gibi…

Transcendence (Evrim Filmi) Yine 2014 yılında yapılan Transcendence (transendins) (Türkçe’ye Evrim olarak çevrildi) filminde (Johnny Deep, Robecca Hall, Morgan Freeman. Yönetmen: Wally Pfister Yapım: Jack Paglen) kendi bilincini bilgisayara yükleyen Profesör Caster sonunda biyolojik olarak kendisine benzeyen bir makine de yaparak tamamen kendini yeni bir vücuda kopyalar. (bilinç ve aanılar taşınır) Burada “deneyüstü yani transcendence (V transendins )kavramı ön plana çıkıyor. Burada evrenin, ruhun bütün gerçeklerine çözülemeyen bilmecelerine doğrudan bir erişim mevcut. Ruh, her şeyden soyutlanıyor deneyüstü bir duruma geçiyor ve ulaşılmaz olan her şey bu yüksek şuur ile elde edilebiliyor.

Bilinçli Bilgisayarlar ve Androidler

Bilgisayarlar ve robotlar bilinç sahibi olabilir mi? Yani kendilerine verilen konutları hissedebilirler mi? Bir robota/bilgisayara/yazılıma üzülme komutu ya da aşk komutu verebiliriz fakat robot/makine bunun farkında mıdır? Aşkı hissedebilir mi? Evrim filminde de Joseph (Freeman) bu soruyu kendini bilgisayara kopyalayan profesör Caster’a soruyordu o da: peki sen kanıtlaya bilir misin? Diye soruyu Joseph’a tekrar soruyordu.

Extant: 2014 yılında başlayan mevsimlik dizi filmlerinden olan Extant’te de bilinçli, duygusal robot konusu işleniyor. Düşünen, sağduyu sahibi ve insan beyninin örüntü (pattern tanımlayabilme) işleme yeteneğini aynen yapabilen Woods Çiftinin android çocuğu Ethan’ın da mekanik vücudu ölünce ruhunu yani tecrübe ve bilincini bilgisayarlara kopyalayarak bir anda ses verir ve “ben her yerdeyim” der.

Netflix Bkack Miror dizi filminin neredeyse her sezonunda bilinci kopyalama ve aynı bilnç ve hafıza kayıtlarına sahip diğer kopyalar oluşturmayla ilgili bölümler var. Bilinç ve hafıza kaydının tümünün bir androide aktarıldığı, bir oyuncak bebeğe aktarıldığını konu eden ve geleceğin teknolojisini anlatan Black Miror’dan ürkmeme elede değil. Maniac yine Netflix yapımı bir dizi. Dizide bilinç kazanan ve kendinin icat eden sahibine âşık olan bir bilgisayar sistemi konu ediliyor. Değinmeden geçmemek geçmemek gereken de Star Track film serisinin ilk bölümünde Voyager uydusu yüz yıllar sonra bilinç kazanarak yaratıcısını aramak ve ona kavuşmak için dünyaya yeniden dönüş yapar.

Uzak gelecekte bilim zihin, bilincin gizemini çözmeyi büyük ölçüde başaracak. Belki de ölümsüzlük hayallerine insanlık bilinci sürekli yeni konaklara taşıyarak kavuşacak. İnsanlık ya teknoloji le yükselecek, ölümsüzlüğe belki de evrende yolculuk edebilecek seviyeye gelecek. Tabii ki savaş ve dünya kaynaklarını yağmalamak için yapılan saldırganlıklar ve milyonlarca insana yetecek sermayenin birkaç insanda toplanması gibi bırakınca zihinsel aydınlanmaya ulaşacağız. Ya da teknoloji ile batacağız, modern teknoloji ve daha fazla kazanma hırsı ile dünyaya sıkışıp kalacak, mahvettiğimiz dünya ile birlikte ve yok olup gideceğiz.