En tehliklei virüsler ve hasyalıklar hangileri? Dünya genelinde yakın zamanda ortaya çıkan virüs ve hastalık salgınları...
Dünyadaki en tehlikeli virüsler ve salgın hastalıklar hangileridir? 2000 yılından beri ortaya çıkan salgın hastalıklara neden olan virüsler en çok nerede görünür? Laboratuvar virüsleri hangileridir? Dünya Sağlık Örgütü kısa bir süre önce en tehlikeli ve ölümcül 8 virüsü açıklamıştı. Hangi virüs hangi ülkede çıkmıştır, adını nereden alır ve hangi hastalığa neden olur? Hurmadan bulaşan virüs hangisidir? Şu anda dünyada yaygın olarak bulunan salgın hastalıklar (viral hastalıklar) virüsler, retrovirüsler ve neden oldukları hastalıklar.
Daha fazla bilim, gizem, mitoloji, zamanda yolculuk ve UFO gibi konularda içerik içib yukarıdaki düğmeleri kullanabilirsiniz. Ya da site menüsünden daha fazla içeriğe ulaşabilirsiniz. Yazar olmak ve sitede içerik üreticisi olmak isterseniz kırmızı düğmeye dokunarak ayrıntılı bilgi alabilirsiniz.
En Tehlikeli Virüsler ve Salgın Hastalıklar
Koronavirüs (Covid-19) (Wuhan Çin)
Covid-19 En tehlikeli virüsler arasına katılan yeni tip Koronavirüs enfeksiyona yol açar. 2019 aralık ayında Çin’in Wuhan şehrinde halkın yemeğini çok sevdiği bir yılan türünden yayılmıştır. 2020 Ocak ayında Wuhan şehri karan tinaya alınmış ve on binlerce kişi enfekte olmuştur. Virüs’ün dünya geneline yayılmasından korkuluyorsa da SARS benzeri virüsün SARS kadar etkili olmadığı uzmanlarca söyleniyor. Fakat yayılma hızı SARS, MERS, EBOLA ile kıyaslandığında kat kat fazladır. Dünyadaki bütün ülkelere yayılan virüs şu anda ekonomileri ve insanlığı tehdit ediyor. Dünya sağlık örgütü dünya çağında pandemi ilan etti. Avrupa’da İtalya ve İspanya salgınla baş edemez durumdadır. Ülkemizde ise salgın büyük bir hızla özellikle İstanbul’da devam ediyor.
Damlacık yoluyla bulaşan virüs üst solumun yolu enfeksiyonu ile başlıyor. Yüksek ateş, ishal, öksürük gibi belirtileri olan virüs bağışıklık sistemi zayıf olanları ve yaşlıları daha fazla etkiyor. İlk üç ayda 1 milyon insan enfeksiyon kaptı.
Ebola Virüsü
Ebola virüsü, en tehlikeli virüsler ilk sıradadır. İshal, kanama, deri döküntüleri ve yüksek ateşe neden olur. Adını, Afrika’daki bir nehirden alır. Bulaşıcıdır. Kontrol altına alınmazsa salgınlar görülür. Ebola virüsü, ipliksi yapıda, yaklaşık 80 nm boyundadır. Genetik materyali RNA’dan oluşur.
Nasıl bulaşır? Hastaların (hayvanlar başlıca maymun ve meyve yarasaları) kan ve vücut sıvıları ile bulaşır. Hava yoluyla bulaşma tespit edilmemiştir.
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA)
İlk olarak 1944’de tanımlanmaya yol açan salgın Batı Kırım’da olmuştur. Kene aracılığıyla bulaşan hastalık, bulaştığı kişilerin %40’ında ölüme neden oluyor. En tehlikeli virüs ve neden olduğu hastalık da en tehlikeli hastalıklardan biridir.
Endemik bölgelerde virüs keneler yoluyla bulaştığı için özellikle tarım ve hayvancılık ile uğraşan kişiler yüksek risk grubundadır. RNA virüsü olan KKKA’yı taşıdığı ve bulaştırdığı bilinen 30 kene türü mevcuttur. Çok bulaşıcıdır enfekte olan kişilerle temas hastalığın bulaşmasına neden olur. Kuluçka devresi 2-12 gündür. Belirtileri: kanlı idrar, kusma, burun kanaması, karaciğer şişer ve ağrır. Semptomların ilk ortaya çıkışından 9-10 gün sonra hastalar iyileşme belirtileri gösterir, fakat %40’u rahatsızlığın 2. haftasında ölür.
Lassa Virüsü (LASV)
Ebola ile aynı virüs ailesinden gelen Lassa virüsü, ilk olarak 1969 yılında Nijerya’nın Borno eyaletinde ki Lassa şehrinde ortaya çıktı. Bu sebeple virüsün adı da Lassa olarak konuldu. Virüs, fındık farelerinden ve lağım sularından insanlara bulaşıyor. Hastanın idrar, dışkı ve vücut sıvılarına doğrudan temasla insandan insana da geçebiliyor. Lassa Virüsü Kanamalı Ateşi, erken teşhis edildiğinde ilaçla tedavi edilebiliyor.
Batı Afrika’da her yıl 100 bin-300 bin Lassa vakasından yaklaşık 5 bini ölüyor. Hamile kadınlara bulaştığında %80 oranında ya anne ya da bebek ölüyor. Virüs özellikle Batı Afrika’da etki gösteriyor.
Şiddetli Akut Solunum Yolu Sendromu (SARS)
SARS, koronavirüs enfeksiyonudur. Kasım 2002 ve Temmuz 2003 tarihleri arasında Hong Kong’da başlayan SARS salgını neredeyse pandemik hale gelmiş ve dünya çapında 8422 vaka ve 916 ölüm görülmüştür. DSÖ’nün bildirdiğine göre SARS hastalığının fatalite hızı; 24 yaş ve daha gençlerde %1 altında, 25 – 44 yaş arası %6, 45 – 64 yaş arası %15, 65 yaş ve üzerinde %50 olarak görülmektedir.
İlk belirtiler grip benzeri hastalık şeklinde görülür ve şunları içerebilir: ateş öksürük, boğaz ağrısı şeklindendir. Tüm hastalar için ortak tek belirti ise 38 ° C üstünde bir ateş gibi görünmektedir. Nefes darlığı daha sonra ortaya çıkabilir. Hastalık ilk aşamada soğuk algınlığı gibi belirtiler verir ama daha sonra gribi andırır.
MERS virüsü ve Orta Doğu Solunum Sendromu
MERS, ODSS Orta Doğu Solunum Sendromu bir koronavirüs enfeksiyonudur. Bu hastalığa sebep olan virüs MERS-CoV’dır. Bu virüsün bulaştığı hastaların yaklaşık olarak yüzde 35-40’ı hayatını kaybetmektedir. Bazı bünyeler hastalığı hafif belirtilerle atlatabilir. Hastalıktan kurtulanların virüsü bulaştırma riski yoktur.
İlk olarak 2012 yılında Suudi Arabistan’da tespit edilmiştir. Türkiye’de MERS sebebiyle ilk ölüm vakası ise 2014 yılının Ekim ayı içerisinde Suudi Arabistan’da çalışan Hatay ili nüfusuna kayıtlı olan bir kişinin Türkiye’ye dönüş yaptıktan sonra hayatını kaybetmesi olayıdır. Virüsün bulaşmasından sonra ki ilk 15 gün çok önemlidir. Çünkü belirtiler bu zaman zarfında ortaya çıkar ve virüs bu ilk 15 günlük sürede vücutta yayılım gösterir. Nefes darlığı, öksürük ve ateş hastalığın en önemli belirtileri arasındadır. Fakat bazı hastalarda bu belirtilerle birlikte balgam da görülebilir.
Marburg Kanamalı Ateşi
Marburg Virüsü, Ebola ile benzerlik gösterir. Marburg virüsü ilk kez 1967 yılında, Yugoslavya Belgrad( şimdi Sırbistan) ve Almanya Frankfurt ve Marburg şehirlerindeki laboratuvarlarda aynı anda kanamalı ateş salgını ortaya çıktığında tanımlanmıştır.
Başlangıçta laboratuvar çalışanları, birkaç tıbbi personel ve onların bakımıyla ilgilenen aile üyeleri olmak üzere 31 kişi hastalanmış ve 7 ölüm rapor edilmiştir. İlk enfekte olan insanlar araştırma yaparken ithal Afrika yeşil maymunlarına veya onların dokularına temas etmişlerdi. Marburg virüsünün rezervuarı Rousettus aegytiacus denilen Afrika meyve yarasasıdır. Yarasalarda hastalığın bariz belirtileri görülmez. İnsan ve primatlar virüsle enfekte olabilirler ve yüksek ölüm oranına sahip ciddi hastalık gelişebilir.
5-10 günlük kuluçka süresinden sonra başlangıç semptomları aniden başlar ve ateş, titreme, baş ağrısı, kas ağrısı şeklindedir. Semptomların başlamasından sonra 5. gün civarında en fazla gövdede (göğüs, sırt, karın) olmak üzere makülopapüler döküntüler ortaya çıkabilir. Mide bulantısı, kusma, göğüs ağrısı, boğaz ağrısı ve ishal görülebilir. Semptomlar gittikçe şiddetlenerek sarılık, pankreas iltihabı, ciddi kilo kaybı, hezeyanlar, şok, karaciğer yetmezliği, yaygın kanamalar ve çoklu organ yetmezliği gelişebilir.
Rift Vadisi Ateşi
Rift Vadisi Ateşi (RVF) hafif-şiddetli semptomlara yol açan bir viral hastalıktır. Hafif semptomları arasında şunlar bulunabilir: ateş, kas ağrıları ve genellikle bir haftaya kadar uzayabilen baş ağrısı. Şiddetli semptomları arasında ise şunlar bulunabilir: Hastalığın bulaşmasından 3 hafta sonra görme yeteneğinin kaybedilmesi, beyinin enfekte olması birkaç gün içinde şiddetli baş ağrılarına, sersemliğe, kanamaya ve karaciğer sorunlarına neden olabilir. Kanaması olanların ölüm riski 50% düzeyine ulaşmaktadır.
Hastalığa Phlebovirus tipi RVF virüsü neden olmaktadır. Hastalıklı hayvanların kanıyla temas etmek, hastalıklı bir hayvandan çiğ süt içmek, kesilmiş hastalıklı bir hayvanın bulunduğu ortamı solumak veya virüs taşıyan bir sivrisinek sokması gibi nedenlerle yayılmaktadır. İnek, koyun, keçi ve deve gibi hayvanlar bu hastalıktan etkilenebilir. Bu hayvanlarda hastalık çoğunlukla sivrisinekler tarafından yayılır. Hastalığın insandan insana bulaştığı görülmemektedir.
Nipah Virüsü
Nipah bulaşmış bazı insanlar belirtiler ortaya çıkmaz. Bunu yapanlar ateş ve baş ağrısı, boğaz ağrısı ve kaslarda ağrı gibi belirtiler ile grip benzeri bir hastalık gelişebilir. Daha sonra belirtiler baş dönmesi, yorgunluk, bilinç değişiklikleri içerebilir. Bu virüs beyin ve akciğer hücrelerinde ödem oluşturmakta ve %75 öldürücü olmaktadır. Kurtulanlarda kalıcı beyin hasarı olmaktadır. Nipah virüsü Malezyanın Nipah bölgesinde bir salgınla başlamıştır. Bu virüsün ayrıca biyolojik silah olduğuna dair internette yayınlar vardır.
Hurma ve hurma özünden şurup gibi ürünlerde Nipah virüsünün bulaşma ihtimali olduğu bildirilmiştir. Bu virüsün hurmaya, meyve yarasaları aracılığıyla geçtiği belirlenmiştir. En sık görüldü yerler: Singapur, Malezya, Hindistan ve Bengladeş’tir.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, Nipah virüsünün ilaçla tedavisi mümkün değil, ancak hastalıktan koruyucu bazı önlemlerin alınması ve mikroba karşı erken tedavinin hastalardaki ateşi ve hastalığın şiddetini kısmen azalttığı açıklanırken, hastaları ölümden kurtarmanın halen mümkün olmadığı belirtiliyor.
Kaynaklar:
https://tr.wikipedia.org/wiki/MERS
http://www.haberturk.com/saglik/haber/1013574-simdi-de-lassa-virusu-can-aliyor
http://www.haber10.com/dunya/eboladan_sonra_afrika_yi_lassa_vuruyor_50_olu-611966
https://www.cihan.com.tr/tr/bangladeste-oldurucu-nipah-virusu-alarmi-701543.htm
http://erolerguler.blogspot.com.tr/2014/03/nipah-virus-hurmada.html
Bilim ve Teknik, Mart 2016
http://www.diken.com.tr/harvardli-hotamisligil-coronada-olasi-dort-senaryoyu-anlatti-yeni-dalga-olabilir/
Yorumlar