Galileo Kimdir? Kayıp Orta Parmağı ve Kilise

Galileo Kimdir? Kayıp Orta Parmağı ve Kilise neden karşı çıktı, dertleri neydi? Gece, her ne kadar şehrin ışıklarının gizlediği yıldızlardan yoksun olsa da, güzeldir. Uykuya dalmadan önce uykuya uygun müzik listelerimden birini açıyorum ve müzik akıyor. Zaman yolcusu gibi müzik eşliğinde çok daha kolay bir zaman yolculuğuna çıkıyorum.

Öyle bilim kurgu filmlerindeki gibi moleküllerime falan ayrıldığım yok. Önce yavaşça müzik uzaklaşır benden. Kol saatime baktığımda saat sanki durumu işlemez. Müzik kaybolur. Görüntüler bulanıklaşır. Daha doğrusu bir boşluk, sanki varlık ile yokluk arasında bir bekleme odasında zamanın geçmesini beklersiniz ya o ana benzer ama, burada zamanı hissetmezsiniz. Galileo Galilei, buluşları kilisenin ona karşı çıkışı zamanlarına gidiyorum.

Bir den yüksek bir kulenin en havadar bölümünde merceklerle uğraşan birine gözüm ilişti. Geniş bir pencere önünde, etrafında garip aletler, kitap yığınları ile işi başından aşkın birini görür gibi oldum. Görüntü git gide odaklandı ve netleşti. Merceklerle uğraşan, heyecanlı bu adam Galileo olmalıydı. Seslenmek onunla konuşmak istedim.

Fakat kural açık ve netti: zaman yolcusu asla iletişim kuramaz sadece izlerdi. Birden yolculuğum sert bir şekilde sona erdi. Ne olduğunu bilmiyorum. Bazen yolculuğa sanki evrensel bir kural müdahale ediyor. Bir anda kör gözleri ile yaşamını ev hapsinde geçirmek zorunda kalan Galileo’nun o hazin hali, uğultular, inlemeler, hiç bitmeyecek sanılan bir iç ürpertisi, derin korku ile bir anda tekrar odama döndüm. Yere çakılan bir uçak gibi sertçe oldu bu dönüş. Şarkı bıraktığım yerden devam ediyordu. Saatin saniyesi bile aynı yerdeydi: 23:30:26

Galileo Kimdir? Kayıp Orta Parmağı ve Kilise

Galileo Galileo, uzaktaki nesneleri yakınlaştıran bir icat olduğunu duymuştu. Özellikle uzaktaki gemilerin kimliğini belirlemek için çok işe yarayacak olan bu alet Galileo’yu heyecanlandırmıştı. İlk teleskop, Hollandalı optikçi Hans Lippershey tarafından icadı edilmişti. Galileo hemen harekete geçti yakın dostu olan aristokrat Paolo Sarpi aracılığı ile teleskobu inceledi.

Galileo, büyük bir beceri ile nesneleri 10 kat daha fazla büyüten ve nesneleri düz gösteren gelişmiş teleskobu yaptı. 20 kat büyüten, 100 kat derken nesneleri 1000 kat büyüten teleskobu gökyüzüne yöneltti. Gallileo için en acı şey belki de görme yetisini kaybetmesi olmuştur. Yıldızları ve evreni gözlemleyen gözlerin bir anda karanlığa bürünmesine insan dayanamaz ki? Bethooven’ın 26 yaşından itibaren yavaşça sağır olması gibi.

Gol, pas verenin değil; kaleye topu atanındır. Fakat pas verilmeden de gol atılmaz… Aslında bilim denilen şey futboldaki gibi “paslaşmadan” ibaretti. Optik bilimi aslında Müslüman bilim adamları ile Aysalı’ların işiydi. Siyasal işlerden uzak, akla önem veren; eleştiri yapabilen; matematik bilen; doğaya hayran İbn-i Haysem, El Battani, El Biruni, Hamedani, El Tusi ve niceleri aslında pası çoktan atmıştı. Tabii ki iz bırakmak için “gol” atmak gerekiyor.

Akıl ve bilime alerjisi olanların eline geçen din ve inanç sistemi her şeyi gereksi görünce olan oldu. Dini, akıl ve merak etmenin önüne engel olarak koyup, göklere bakmayı günah sayınca artık her şey elimizden çıkmıştı. Zavallı Takiyuddin’in rasathanesinin (meleklerin bacaklarını gözetlemek ya da vebaya neden olduğu iddiası ile) top gülleri ile yerle bir edilmesi bu akıl tutulmasına en güzel ve en acı örneklerden en meşhurudur. Doğu toplumunun İslam, Hint, Çin vs. pasları etkiliydi ama gol atamadılar…

Orta Çağ’da Astronomi ve Kilise

Her ne kadar Orta Çağ’da kilise bilimi özellikle astronomiyi lanetlese de bilim insanları inatçı ve hepsinden önemlisi kilisenin ve ruhbanların safsatalarına pabuç bırakmayacak kadar aydınlanmışlardı. Galileo, neler mi yaptı? Galileo neleri mi icat etti? Askeri geometrik pergel, termometre, teleskop, sarkaç vs. Ay gözlemleri, güneş lekeleri, Orion yıldız kümesi gözlemleri, Jüpiter ve Satürn gözlemleri, eylemsizlik ilkesi…

Belki de en ilginç kitabı Dante’nin İlahi Komedya’sındaki cehennemin yerinin tespiti ve kitaptaki tasvir ve mekânların matematiksel formüllerini çıkartmaya çalışmış olmasıdır. Tabii ki en önemlisi kilisenin kabulü olan Aristo modelli dünya merkezli evren teorisini reddetmesi; gök cisimlerinin düzgün geometrik yapıda olmadığını söylemesi; dünyanın elips yörüngesinin olduğunu düşünmesi bile kâfirlik sayılmıştır. Çok fazla destekçisi, aristokrat çevresi olan Galileo çok şanslıydı…

Galileo’nun Kayıp Orta Parmağı

Galileo’nun kayıp orta parmağı, hani batı toplumlarının yumruk yapıp orta parmaklarını kaldırdıkları hareket var ya işte onun gibi, bir cam kavanoz içinde Florence Bilm Müzesi’nde sergileniyor. Galileo’nun üç parmağı Mart 1737 yılında mezarı taşınırken kesilmiş.

Ayrıca bir dişide alt çenesinden sökülmüş. 2009 yılında parmaklarından biri daha bulunmuş müzayedeye çıkarılmış. Bir rahip olan Galileo ayrıca bir Azizdi ve Azizlerin organları da “mübarek” ti. Galileo, yüz yıllar ötesinden bizlere; belki de bilimi önemsemeyenlere; evrene kör gözlerle bakanlara; bütün yobazlara; yozlaşmış düşüncelere orta parmağını gösteriyordu.

Bütün dünyaya belki de “bu kafayla bunu alırsınız ancak” diyor belki de kim bilir? (bizim “nah” alırsın işaretimiz olan başparmağımızı işaret ve orta parmağımızın arasından uzatmamız gibi) Yaşama daha çok anlayış, daha çok bilim katıp inançlarımızı her zaman aydınlanmamıza yardımcı olacak şekilde geliştirip, evrensel ve kozmik bir varlığa doğru ilerlemeliyiz. Evrim Homo Sapiens’i elbette daha üstün bir varlıkla değiştirecektir, biz kendimizi yok etmezsek eğer… Bütün ayrımlar, din, inanç, cinsel kimlik, cinsel ayrımların bırakılması da şart…

• Bilimsel Kaynaklar:
• Tanrının Öyküsü, Robert Winston
• Bilim ve Teknik Dergisi, 539, 540, 573, 574. sayılar
• Galileo, Fikir Mimarları Dizisi, Hüseyin Gazi Topdemir
• CNN international web sitesi haber için tıklayın