Mai ve Siyah, Halit Ziya Uşaklıgil'in romanı. Mutlaka okunması gereken bir başyapıt. Siz hâlâ okumadınız mı?
Mai ve Siyah Yorumu Özet ve Konusu. Halit Ziya Uşaklıgil’in romanıdır. Yazıldığı dönemi göz önüne alınca, o zamanki edebi dil halkın konuştuğu temiz anlaşılır Anadolu Türkçesinden ayrı olduğundan genel olarak baktığımızda kitapta ağır bir dil var. Arapça Farsça tamlamalar, ve kullanılan dil Servet-i Fünun edebiyatını okuyucu damarlarında hissedecektir. Kitabı (eğer edebi dile az çok hakim iseniz) orijinal metinden okumalısınız. Özellikle Özgür Yayınları kelimelerin anlamlarını hemen yanında parantez içerisinde vermiş. İş Bankası Kültür Yayınları’nın günümüz Türkçesi baskısını da başarılı buldum. Kapak tasarımı, kağıt kalitesi de yeterli.
Mai ve Siyah Konusu ve Özeti
Kitap Mirat-ı Şuûn Ceridesi imtiyaz sahibi Hüseyin Baha Efendi ve matbaa çalışanlarının birlikte bulundukları bir ortamda başlar. Ahmet Cemil’in bir gün ünlü bir muharrir ve şair olmayı, edebiyat dünyasına adını yazdırmayı tahayyül eder. Bu tahayyül doğrultusunda bir de matbaa sahibi oldu mu tamamdır. Mai bir gecede bârân-ı elmas altında mustakbele dair hayallerini hatırından geçirir.
Mektep arkadaşı, Hüseyin Nazmi ile şiirler yazarlar, yabancı cerideleri tercüme etmeye çalışırlar. Ellerine geçen her şeyi okurlar. Bu esnada babası ölür evde annesi, kız kardeşi İkbal ile birlikte kalan yirmi yaşındaki Ahmet Cemil, tercüme yaparak para kazanmak ümidiyle bir kitapçıdan çeviriler yapar.
İşte bu sırada Mirat-ı Şuûn Ceride’sine bu şekilde girer. Burada adsız tercümeler yaparken. Matbaanın müdürü ve işletmecisinin oğlu ile kardeşi Lamia’nı evlenmesini sağlar. Böylece matbaadaki ve Mirad-ı Şuûn’daki Ceridesi (Olayların Aynası Gazetesi) yerini pekiştirir ve daha fazla para kazanmaya başar.
Ama yaşamı iki renkten hangisi ile devam edecektir. Zengin arkadaşı Hüseyin Nazmi okulu bitirip, yurt dışı görevine giderken kendisi, evini ipotek ederek matbaayı eniştesi ile geliştirir. Eniştesi ise hem kardeşinin canını alıp hem de Ahmet Cemil’i ve ailesini yokluğa sürükler. Bu sırada Hüseyin Nazmi’nin kardeşi Lamia’ya âşık olur. Lamia da başkası ile evlenince büsbütün boşluğa düşen Ahmet Cemil, mai bir gecedeki hayallerinin hiç birine kavuşamaz. Derin suların karanlığında Martin Eden gibi yaşamın sonuna gelir.
Mai ve Siyah Ana Teması, Kitap Yorumu
Mai ve Siyah, döneminin matbaa ve basın dünyasını çok iyi anlatıyor. Edebiyat çevresini, yazın dünyasının acımasızlığını; toplumun genel düşüncelerini de romanda okumak mümkün. Özellikle, iç güvey gelen Vehbi Bey, tam bir canavardır. Bir aileyi yok etmek için, karısının canına bile kıyabilecek durumda kokuşmuş bir tiptir. Ahmet Cemil şiir kitabını çıkarmış ve tam ünlenecek ve hayallerine kavuşacakken sarhoş ve alkol bağımlısı Raci’nin yazdığı eleştiri yazısı ve acımasız iftiralarla dibe batmaya başlar. Basın dünyası acımasızdır, en az hayat kadar acımasızdır. Ahmet Cemil’i ben biraz Martin Eden’e benzettim özellikle romanın sonunda kendini sulara attığını hayal etmesi ve yaşamdaki zorluklar iki karakterin ortak noktaları gibi.
Mai, hayalleri, ümitleri ifade ediyor. Ahmet Cemil’in elmas yağmurları altındaki geleceğe dair ümitlerini… Siyah ise hayal kırıklığını, yok oluşu simgeliyor. Roman, batılı tarzdaki ilk Türk romanıdır. Ağır dilini Servet-i Fünun edebiyatının, süslü Arapça Farsça tamlamaları ve ağır sanat dilinden alan roman realizm ile romantizm arasında bir y erdedir.
Mai ve Siyah Alıntılar
Kitap, Orijinal Metin Özgür Yayınları 400 Sayfa, İş Bankası Kültür Yayınları sadeleştirilmiş metin 264 sayfa.
🍭”Birden bu siyah gecenin karşısında aklına başka bir gecenin hatırası geldi. Ta hulya hayatının başlangıcında, ümitlerinin incilası (parlaklığı) zamanında Tepebaşı Bahçesin’de Haliç’e bakarak seyrettiği mai gece ile o bârân-ı elması (elmas yağmurunu) tahattur etti (hatırladı.)
🍭Gözlerinin önünde o mai gece ile bu siyah gece tekabül etti (karşı karşıya geldi): Mai ve Siyah.
🍭Ah! Biçare hırpalanmış, ezilmiş hayat! Mai bir gece ile siyah bir gece arasında şu nasipsiz, bahtsız ömür! Bir bârân-ı elmas altında inkişaf ederek (belirerek) şimdi bir bârân-ı dürr-i siyahın (siyah inci yağmuru) altında gömülen o emel çiçekleri.
- Baskı: 264 sayfa
- Okuma süresi: 12 saat
- Yayıncı: İş Bankası Kültür Yayınları
Yorumlar